Schijnzelfstandigheid en zzp’ers: een feuilleton over de gevolgen ervan, Aflevering 1.

✅ De zzp-constructie is toegestaan — als je het goed regelt. De Hoge Raad bevestigde dat binnen een onderneming zzp’ers en werknemers zelfs hetzelfde werk mogen doen, zónder dat dit automatisch leidt tot een arbeidsovereenkomst voor de zzp'er. Maar dan moet ook op papier én in de uitvoering alles kloppen. En dáár gaat het soms mis…

Stel, je werkt al een tijd prettig samen met een zelfstandige. Of je bént die zelfstandige. Geen vuiltje aan de lucht. Tot er ineens een brief van de Belastingdienst op de mat valt, met het woord “herkwalificatie” erin.

🔍 Wat is herkwalificatie?

De Belastingdienst stelt dan dat er feitelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst, ook al dachten beide partijen met een zzp-constructie te werken.

Iedereen weet dat schijnzelfstandigheid een risico vormt. Maar wat velen niet weten is wat de gevolgen zoal kunnen zijn, en dat zijn er echt wel meer dan gedacht, zoals zal blijken uit dit feuilleton.

Bovendien onderschatten velen hoe duur het kan uitpakken wanneer een zelfstandige achteraf tóch als werknemer wordt aangemerkt. Niet alleen voor de opdrachtgever, maar vaak ook voor de opdrachtnemer. En in veel gevallen is het allebei. Want een rechterlijke uitspraak tot “herkwalificatie” — dus: deze zelfstandige was eigenlijk een werknemer — kan een keten van financiële en juridische consequenties in gang zetten. In de komende reeks blogs bespreken we deze consequenties en hoe je je er zo goed als mogelijk tegen beschermt. Deze week:

Wat als je zzp’er tóch een werknemer blijkt?

Je denkt alles goed geregeld te hebben: er is een contract, de facturen zijn netjes, en de zelfstandige houdt zelf zijn boekhouding bij. Maar dan, maanden (of jaren!) later, komt de Belastingdienst tot de conclusie: dit was geen overeenkomst van opdracht, dit was een verkapte arbeidsovereenkomst.

Gevolg? De opdrachtgever is ineens werkgever.

Voor de inkomstenbelasting is toegezegd dat de zzp’er bij herkwalificatie niet met terugwerkende kracht wordt gecorrigeerd. Maar die toezegging geldt alléén voor de zelfstandige zelf, niet voor de opdrachtgever, die nu opeens werkgever is. En werkgevers hebben verplichtingen. Serieus veel verplichtingen.

Wat gebeurt er dan? De belastingdienst kijkt jaren terug en begint met naheffingen voor loonbelasting en premies. Soms loopt dat in de tienduizenden euro’s. En let op: de loonbelasting is nog maar het begin. Wat komt er dan allemaal op je af?

● Loonbelasting

De loonbelasting is een voorheffing op de inkomstenbelasting. In theorie zou je denken: “Ach, die inkomstenbelasting is toch al betaald door de zzp’er?” Maar zo eenvoudig is het niet. Want:

• De Belastingdienst rekent alsof de opdrachtgever het loon had moeten uitbetalen na inhouding van loonbelasting.

• Die loonbelasting wordt dan alsnog bij de opdrachtgever ingevorderd, met terugwerkende kracht (tot wel 5 jaar terug).

• De reeds betaalde inkomstenbelasting door de zzp’er mag dan wél worden verrekend, maar dat gaat niet automatisch – en pas ná vaststelling van de loonbelastingplicht. De opdrachtgever moet dus wél eerst “gewoon dokken”.

  
  

● Premies werknemersverzekeringen

Dit is het deel waar de pijn echt begint. Bij een echte arbeidsovereenkomst had de opdrachtgever premies moeten afdragen voor:

• WW (werkloosheidswet),

• WIA (arbeidsongeschiktheid),

• ZW (ziektewet).

Die bedragen zijn meestal niet eerder betaald, en ze zijn niet aftrekbaar van wat de opdrachtnemer zelf al heeft afgedragen. Dus: dubbele betaling? Dat kan zomaar gebeuren.

● Zorgverzekeringswet (Zvw)

Een zzp’er betaalt zijn inkomensafhankelijke bijdrage zelf. Maar bij een werknemer moet de werkgever deze bijdrage inhouden en afdragen. Dus: als iemand ineens ‘werknemer’ blijkt, dan moet de opdrachtgever alsnog:

• de werkgeversbijdrage Zvw afdragen,

• mogelijk zonder dat op het loon te kunnen inhouden.

  
  

● Rente en boetes

De Belastingdienst houdt niet van laatkomers. Dus reken op:

• Invorderingsrente vanaf het jaar waarin de betaling had moeten plaatsvinden,

• En in sommige gevallen: vergrijpboetes tot wel 25% of meer, afhankelijk van de situatie.

  
  

En bovendien

Het gaat hier om jarenlange terugwerkende kracht. Dat betekent dat één verkeerde kwalificatie – of zelfs alleen maar onduidelijkheid – de opdrachtgever duizenden euro’s kan kosten.

Wat betekent dit nu voor jou?

• Fiscus kijkt mee: ook al staat iets in het contract, de werkelijkheid telt.

• Gezag is een breed begrip – en daar zit de grootste angel.

• Rechters volgen de Deliveroo-lijn, opdrachtgevers moeten dus extra scherp zijn.

• Een verkeerde inschatting kost je niet één keer, maar jarenlang terugwerkend geld.

• Geen tijd om te werken: wél tijd voor brieven en procedures.

  
  

Tot slot

Nu heeft de Hoge Raad met zoveel woorden aangegeven dat de zzp-constructie legitiem is, mits deze voldoet aan de door de Raad in het Deliveroo-arrest geformuleerde vereisten, en zelfs dat binnen een bedrijf zowel sprake kan zijn van zzp'ers en werknemers. Nu kijkt de fiscus niet alleen maar naar de overeenkomst, maar ook naar de werkelijkheid. Feit blijft echter dat het al kan blijven steken bij de overeenkomst.

Een verkeerde inschatting kan dus verstrekkende gevolgen hebben. Maar zo’n inschattingsfout laat zich voorkomen door vooraf duidelijke afspraken te maken. Een goede overeenkomst schept helderheid voor zowel opdrachtgever als opdrachtnemer, en kan duizenden euro’s aan misverstanden of naheffingen besparen.

Misschien toch maar eens omkijken naar een goede overeenkomst — bijvoorbeeld mijn modelovereenkomst.

Voor zzp’ers: bestel hier je overeenkomst

Voor opdrachtgevers: bestel hier je overeenkomst

Cliffhanger:

En dan zijn we er nog niet...

In het volgende blog: een onaangename verrassing.

Voor zzp’ers: bestel hier je overeenkomst

Voor opdrachtgevers: bestel hier je overeenkomst